بلايي که شبکه‌هاي اجتماعي بر سر مغز مي‌آورند

به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار به نقل از جهانبين نيوز، نيمي از مردم جهان به صورت مستمر در اينترنت حضور دارند و پايان سال ۲۰۱۴ ميلادي گفته شد که دوسوم جهانيان عضو شبکه‌هاي اجتماعي هستند.

حضور در شبکه اجتماعي و سر زدن به صفحات مختلف آن مانند خوردن غذا براي مردم عادي شده است. اما تاکنون فکر کرده‌ايد که اين پلتفرم‌هاي عمومي تا چه اندازه مي‌توانند روي ما تاثير بگذارند؟ انسان‌هاي امروزي را در حالي مشاهده مي‌کنيم که هنگام قدم زدن، حضور در کنار اعضاي خانواده، قرارهاي ملاقات و حتي جلسات کاري تمام حواس خود را معطوف به گوشي هوشمند کرده‌اند و حين آنکه با شما صحبت مي‌کنند، با دوستان خود در فيس بوک و توييتر ارتباط دارند.

اين مساله به يک روند عادي تبديل شده است و تقريبا عموم شهرنشينان با چنين اتفاقي برخورد کرده‌اند. اما محققان در بررسي جديد خود به اين نتيجه رسيده‌اند که اين رفتارهاي ساده و روزمره مي‌تواند تاثيرات قابل ملاحظه‌اي روي مغز انسان برجا بگذارد.

براي نخستين بار مرکز TollFreeForwarding مطالعه در اين زمينه انجام داد تا دريابد که شبکه‌هاي اجتماعي چگونه مي‌توانند بدن انسان را درگير کنند و روي آن اثر بگذارند.

در اين بررسي مشخص شد بسياري از ما نمي‌توانيم بدون چک کردن تلفن همراه بيش از پنج دقيقه دوام بياوريم و بعضي از ما به گونه‌اي به شبکه‌هاي اجتماعي معتاد شده‌ايم که تمام شبانه روزمان با آن مي‌گذرد.

محققان دريافته‌اند که براساس نشانه‌هاي مربوط به اعتياد در شبکه‌هاي اجتماعي، ۱۰ دقيقه توييت کردن مي‌تواند سطح اوکسيتوسين موجود در خون انسان را تا ۱۳ درصد افزايش دهد و همين امر باعث مي‌شود تا به مرور زمان به اين قضا معتاد شويم و با هر بار حضور در توييتر حس خوبي به دست آوريم.

همچنين مشخص شده است زماني که بيش از پنج ساعت در اينترنت گشت و گذار مي‌کنيم، نحوه محاسبه و پردازش اطلاعات در مغز انسان تغيير مي‌کند و اين مساله نشان مي‌دهد که دنياي مجازي تا چه اندازه مي‌تواند روي انسان‌ها تاثيرگذار باشد.

محققان در بخش ديگري از اين بررسي به اين نتيجه رسيدند زماني که صفحه شخصي در شبکه اجتماعي را ملاحظه مي‌کنيم، ميزان ترشح آدرنالين و برخي هورمون‌ها افزايش مي‌يابد و همين مساله زمينه اعتياد به اين فضاي اينترنتي عمومي را باعث مي‌شود.

ميزان اثرگذاري شبکه اجتماعي روي سيستم هورموني بدن بسيار گسترده‌تر از تاثيرات حضور در اينترنت است. در سال ۲۰۰۰ ميلادي گفته شده بود که ۱۲ ثانيه حضور در اينترنت مي‌تواند باعث ترشح آدرنالين در بدن شود و اين در حالي است که بررسي‌هاي سال ۲۰۱۴ ميلادي نشان داد هشت ثانيه حضور در شبکه اجتماعي مي‌تواند اثر مشابه را برجا بگذارد.

به هرحال، بايد اين مساله را پذيرفت که شبکه اجتماعي کاربردي‌ترين ابزار ارتباطي در جهان محسوب مي‌شود و محبوبيت فراواني نزد کاربران دارد. مردم اين روزها ترجيح مي‌دهند، بخشي از زندگي خود را روي شبکه‌هاي اجتماعي به اشتراک بگذارند و با همين ابزار کاربردي متوجه شوند که در نقاط مختلف جهان چه اتفاقاتي رخ مي‌دهد.

اما در کنار اين مزايا، اين نکته را هم بايد مدنظر قرار داد که اين فضاها تاثيرات گسترده‌اي روي مغز انسان مي‌گذارند که مهم به نظر مي‌رسد. بررسي‌هاي مرکز TollFreeForwarding پنج تاثير اصلي را که شبکه‌هاي اجتماعي بر مغز انسان مي‌گذارند به قرار زير بيان کرده است.

اعتياد شديدتر از مواد مخدر

تاکنون تاثيرات مختلف شبکه‌هاي اجتماعي بر دنياي فيزيکي بررسي شده است. اغلب کاربران اين اخبار را شنيده‌اند که شبکه‌هاي اجتماعي باعث کاهش ارتباطات حضوري مي‌شوند و انسان را در دنياي واقعي منزوي مي‌کنند. اما اين نخستين باري است که به صورت علمي نشان داده مي‌شود که شبکه‌هاي اجتماعي مغز انسان را هم تحت تاثير قرار مي‌دهند.

در مطالعه جديد مشخص شد ۵ تا ۱۰ درصد اعضاي شبکه‌هاي اجتماعي از نظر فيزيکي قادر به کنترل و مديريت زمان حضور در دنياي اينترنتي نيستند و به عبارت ديگر، يک دهم کساني که در شبکه‌هاي اجتماعي حضور دارند، نمي‌توانند اين مساله را کنترل کنند که چقدر از زمان خود را بايد به ابن پلتفرم‌ها اختصاص دهند و چگونه بايد به حضور آنلاين خود پايان دهند.

دانشمندان به اين نتيجه رسيده‌اند که اعتياد به اينترنت از اعتياد به مواد مخدر شديدتر و گسترده‌تر صورت مي‌گيرد و تاثيراتي که دنياي مجازي بر مغز انسان مي‌گذارد باعث مي‌شود تا قابليت تصميم‌گيري و مديريت زمان از بين برود.

در اين فرايند مغز انسان مانند شرايطي که فرد مواد مخدر مصرف کرده است عکس‌العمل نشان مي‌دهد و در راستاي آن مرکز کنترل و پردازش اطلاعات مربوط به عواطف، توجه و تصميم‌گيري در مغز دچار اختلال مي‌شود. اين اختلالت به صورت جدي و شديد صورت مي‌گيرند و از آنجايي که آثار آن‌ها بيشتر از زمان استفاده از مواد مخدر است، دانشمندان شبکه مجازي را اعتيادآورتر از مخدرها مي‌دانند.

ناتواني در جلوگيري از حواس پرتي

زماني که شبکه‌هاي اجتماعي نخستين گام‌ها را براي حضور ميان مردم بر مي‌داشتند، اين باور ايجاد شده بود که اعضاي اين قبيل پلتفرم‌ها به صورت ناخودآگاه مهارت انجام همزمان چند کار را کسب مي‌کنند و مغز آنها قابليت تفکيک کارهاي مختلف را به خوبي ياد مي‌گيرد.

بررسي‌هاي جديد نشان داد که اين باور کاملا غلط است و مغز افرادي که مدام در اين قبيل فضاها حضور دارند به گونه ديگر عمل مي‌کند.

در بررسي جديد مرکز TollFreeForwarding مشخص شد کساني که به صورت دايم در شبکه‌هاي اجتماعي حضور دارند نسبت به کاربران معمولي اينترنت کمتر از مهارت يادشده بهره مي برند و به عبارت ديگر، افرادي که معتاد به شبکه هاي اجتماعي نيستند مهارت بيشتري براي انجام چند کار به صورت همزمان دارند.

مغز معتادان به شبکه‌هاي اجتماعي قادر نيست روي اختلالات صورت گرفته و حواس‌پرتي‌هاي ناشي از اطلاعات مختلفي که دريافت مي‌کند، فيلتر بگذارد و همين مساله باعث مي‌شود اين افراد نتوانند چند کار را به صورت همزمان انجام دهند. اين بررسي همچنين مشخص کرده است افرادي که حضور کمرنگ‌تري در اينترنت دارند، اطلاعات را با دقت و کيفيت بالاتر در حافظه خود ذخيره مي‌کنند.

تغيير سيستم ايمني بدن

برخي کارشناسان بر اين باورند که خطرناک‌ترين و بدترين تاثيري که شبکه اجتماعي مي‌تواند روي مغز انسان بر جاي بگذارد همين مساله است.

در مطالعه مرکز TollFreeForwarding مشخص شد افرادي که به صورت دايم در شبکه‌هاي اجتماعي حضور دارند و آنها را مي‌وان در جمع معتادان به شبکه‌هاي اجتماعي قرار داد، در مقابل محرک‌هاي ساده به عنوان يک پديده فيزيکي عکس‌العمل نشان مي‌دهند.

براساس يافته‌هاي جديد مشخص شده است که سيستم عصبي معتادان به شبکه‌هاي اجتماعي براي درک اتفاقات پيرامون تغيير مي‌کند و داده‌هايي که از هر اتفاق به مغز اين افراد مي‌رسد، با واقعيت تفاوت دارد. به عنوان مثال، زماني که بخشي از بدن اين افراد دچار خارش مي‌شود، اطلاعات مربوط به آن به گونه‌اي در مغز پردازش مي‌يابد که عکس‌العمل نهايي يک پديده فيزيکي جدي‌تر را نشان مي‌دهد و فرد نسبت به آن اتفاق حس بدتري دريافت مي‌کند.

گرفتن پاسخ مثبت بعد از حضور مجازي

اين بررسي نشان داده است که حضور در شبکه اجتماعي مي‌تواند ميزان ترشح دوپامين را در بدن افزايش دهد. زماني که فرد از طرف دوستان و اطرافيان خود لايک مي‌گيرد يا آنکه کاربران براي مطالب منتشر شده از او کامنت مي‌گذارند، سطح دوپامين در بدن افزايش مي‌يابد.

زماني که ۲ فرد در دنياي واقعي مقابل يکديگر حضور دارند و با يکديگر گفت‌وگو مي‌کنند، اگر از طرف فرد مقابل مورد تاييد قرار بگيرند احساس رضايت شخصي آنها ۳۰ تا ۴۰ درصد افزايش مي‌يابد و اين اتفاق در جريان ترشح دوپامين در بدن صورت مي‌گيرد.

اما زماني که فر در دنياي مجازي حاضر مي‌شود، پس از آنکه عکس وي مورد تاييد بقيه قرار مي‌گيرد يا کامنت‌هايي در جهت تاييد او ارايه مي‌شود اين احساس رضايتمندي تا ۸۰ درصد بيشتر مي‌شود و فرد براي حضور در دنياي مجازي احساس بهتري دريافت مي‌کند.

هرچه ميزان ترشح دوپامين افزايش يابد، بدن فرد پاداش بيشتري به او مي‌دهد و احساس خودشيفتگي به يک هنجار تبديل مکي شود. اين مساله باعث مي‌شود تا فرد از حضور طولاني در شبکه اجتماعي احساس رضايت کند و اين رفتار را به صورت روزانه ادامه دهد.

تاثيرات مثبت در ميزان علاقمندي به افراد

محققان به اين نتيجه رسيده اند که ميزان علاقمندي افراد به يکديگر در دنياي مجازي بيشتر از دنياي حقيقي است. به عبارت ديگر، افراد حاضر در شبکه‌هاي اجتماعي بيش از کساني که در دنياي حقيقي طرف مقابل را دوست دارند، به او عشق مي‌ورزند.

با توجه به اينکه در شبکه‌هاي اجتماعي حضور افراد در کنار يکديگر به صورت واقعي دنبال نمي‌شود، عکس‌العمل مغز در ميزان علاقمندي بين آنها شديدتر جلوه مي‌کند که به عقيده کارشناسان اين نوع علاقه شديد مجازي کاذب است.

البته دانشمندان به جز پنج مورد يادشده مستندات ديگري در اختيار دارند که براساس آن با يقين کامل در مورد آثار منفي شبکه‌هاي اجتماعي روي مغز انسان صحبت مي‌کنند. به عقيده آنها مغز به صورت پيش فرض دريافت اطلاعات را پيش‌بيني مي‌کند و زمان که اطلاعات مطابق پيش‌بيني قبلي به آن مي‌رسد، بخشي موسوم به «هسته آکومبنس» فعال مي‌شود. اين همان بخشي است که هنگام خوردن غذاي مورد علاقه، دريافت پول، ديدن عزيزان و... باعث خوشحالي انسان مي‌شود.

بررسي‌هاي جديد نشان داده است که حضور مستمر در شبکه اجتماعي اين بخش را به فعاليت وا مي‌دارد و در نتيجه آن، آدرنالين بيشتري وارد خون مي‌شود تا ما حس خوشايندتري از حضور در شبکه‌هاي اجتماعي داشته باشيم.

بررسي‌ها حتي اين مساله را ثابت کرده است که احساس خوشايند حضور در شبکه‌هاي اجتماعي براي افراد ۱۸ تا ۸۵ ساله بيشتر از حس سيگار کشيدن، نوشيدن مشروبات الکلي، پول خرج کردن و خوابيدن بوده است. کارشناسان در اين بررسي دريافتند که يک کاربر معمولي به طور ميانگين ۸۱ ساعت از يک سال را در فيس بوک حضور دارد، يک کارمند ۳۰ تا ۴۰ بار در هر ساعت پست الکترونيکي خود را بررسي مي‌کند و هر فرد در طول يک ساعت ۲۱ بار سراغ دستگاه الکترونيکي شخصي مي‌رود.

اما اين آمارها چندان خوشايند نيست؛ زيرا افرادي که حضور دايمي در شبکه‌هاي اجتماعي دارند بيش از هشت ثانيه نمي‌توانند روي يک مساله تمرکز داشته باشند و در مقابل ميانگين زماني که ماهي قرمز به يک موضوع توجه مي‌کند ۹ ثانيه اعلام شده است.

در مجموع کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر شبکه‌هاي اجتماعي بيش از اندازه مورد توجه قرار گيرند و حضور آنها در زندگي روزمره پررنگ شود، مهارت خواندن و نوشتن در انسان دچار اختلال مي‌شود و به مرور زمان از توانايي مغز در يادآوري اطلاعات ذخيره شده در حافظه کاسته مي‌شود.

منبع: پايگاه خبري پليس